Płatność przed czy po?

Pojęcie e-commerce najczęściej kojarzone jest z handlem produktami, ale obejmuje ono wszystkie transakcje zawierane drogą elektroniczną, a zatem dotyczy również zakupu usług.

Do usług sprzedawanych drogą elektroniczną można zaliczyć zarówno zakup biletu do kina, postoju na parkingu, przewozu taksówką, jak i tradycyjnej wizyty u fryzjera. Rozwój technologii sprawił, że część produktów stała się de facto usługami. Mowa tutaj o szeroko pojętych multimediach, takich jak książki, muzyka czy filmy – zakup fizycznego przedmiotu zmienił się tu w zakup dostępu do tych treści, czyli usługi. Wzrostowi wartości usług sprzedawanych przez urządzenia elektroniczne towarzyszy rozwój i powstawanie nowych modeli płatności.

Dobór odpowiedniego modelu płatności może nie tylko ułatwić proces zakupu z punktu widzenia klienta, ale również zredukować koszty czy ustabilizować wpływy do kasy usługodawcy. Poniżej omówiono najczęściej spotykane modele płatności za usługi w e-commerce.

1. Sprzedaż w modelu subskrypcji

Najprościej rzecz ujmując, jest to system abonamentowy, czyli dobrze wszystkim znany model płatności za telewizję kablową czy usługi telekomunikacyjne. Klient, decydując się na zakup usługi w tym modelu, z góry deklaruje chęć korzystania z niej w sposób stały, najczęściej z cyklicznymi miesięcznymi opłatami. Praktyką stosowaną zarówno w świecie rzeczywistym, jak i wirtualnym jest tworzenie cennika, w którym opłata za dostęp do usługi maleje wraz ze zobowiązaniem klienta do korzystania z niej przez dłuższy czas.

Ten zabieg ma zachęcić klienta do zakupu subskrypcji na dłuższy czas. Różnicę w sprzedaży usług w kanale online i offline można zauważyć w wymogu deklarowania okresu, w jakim klient chce korzystać z usługi. W przypadku usług dostępu online, np. do multimediów, zazwyczaj nie stosuje się takiego wymogu. Klient, podając dane swojej karty kredytowej, informowany jest o możliwości wyłączenia subskrypcji w każdym momencie korzystania z usługi. W tradycyjnym modelu płatności, np. za dostęp do telewizji kablowej, wiązałoby się to z koniecznością uruchomienia procesu odstąpienia od umowy i poniesieniem dodatkowych kosztów.

Rysunek 1. Cennik dostępu do muzyki w modelu subskrypcji

Źródło: spotify.com.

Warto pamiętać, że subskrypcja jako model płatności bazuje na długotrwałej relacji z klientem. Dla sprzedawcy produktów czy usług płatnych z góry za cały okres moment dokonania zakupu stanowi zakończenie procesu sprzedażowego, a w przypadku modelu subskrypcji jest to jego początek. Ta różnica wymusza dbałość o rozwój usługi oraz jej jakość, a także zaplanowanie pozytywnych doświadczeń klienta na każdym etapie styku z usługodawcą.

2. Przedpłata pomniejszana za skorzystanie z usługi

Kolejny obok subskrypcji model, w którym opłata pobierana jest przed skorzystaniem z usługi. W tym modelu klient dokonuje przedpłaty na swoje konto w systemie usługodawcy, a następnie wpłacone środki pomniejszane są w chwili skorzystania z usługi. Popularne karty pre-paid dla usług telekomunikacyjnych są doskonałym przykładem funkcjonowania tego modelu płatności. Taki model płatności zastosowano w aplikacji mobiParking, która pozwala na zdalną opłatę za parking z poziomu telefonu komórkowego – wpłacona kwota jest pomniejszana w chwili korzystania z usługi – w tym przypadku za czas parkowania.

Rysunek 2. Płatność za parking pobierana w modelu przedpłaty

Źródło: aplikacja mobiParking.

Model ten sprawdza się również z powodzeniem w serwisach sprzedających materiały graficzne, takich jak Fotolia.com. Kupuje się tam wewnętrzną walutę serwisu – kredyty, których następnie używa się w celu skorzystania z usług serwisu.

Rysunek 3. Zakup kredytów w serwisie Fotolia oraz cennik zakupu zdjęcia wyrażony w walucie serwisu

Źródło: fotolia.com.

Rysunek 4. Zakup dostępu do fi lmu „Siła przetrwania” w serwisie Cineman.pl

Źródło: cineman.pl.