Open source w praktyce - o czym należy pamiętać

Obecnie korzystanie z oprogramowania open source jest normą dla działów IT w przedsiębiorstwach na całym świecie. Wolne oprogramowanie jest z natury czymś na kształt programu komputerowego, który nadal jest rodzajem utworu regulowanego i chronionego prawem autorskim, a korzystanie z niego jest ograniczone warunkami umowy licencyjnej. Jednym z mitów otaczających wolne oprogramowanie jest to, że można z nim zrobić, co się chce.

Niekontrolowane korzystanie z open source może mieć poważne konsekwencje i spowodować konieczność podjęcia czasochłonnych działań naprawczych. Na przykład, jeżeli w trakcie badania due diligence potencjalny inwestor natrafi na kwestię własności intelektualnej lub inny problem wynikający z korzystania z oprogramowania typu open source, wówczas może podjąć decyzję o niekontynuowaniu inwestycji lub zapewnieniu dodatkowej ochrony umownej.

Co więc powinniśmy wziąć pod uwagę, korzystając z  takiego oprogramowania?

Podstawowym założeniem dla wszystkich umów licencyjnych wolnego oprogramowania jest to, że mają one zapewnić wszystkim użytkownikom swobodę używania, modyfikowania i rozpowszechniania licencjonowanego oprogramowania open source. Istnieje jednak kilkadziesiąt rodzajów licencji wolnego oprogramowania, klasyfikowanych według stopnia swobody modyfikowania i rozpowszechniania programu, ale generalnie należą one do jednej z dwóch podstawowych kategorii: permissive i copyleft. Wyróżnia się permisywne umowy licencyjne, które nakładają na licencjobiorcę jedynie minimalne obowiązki, w szczególności obowiązek zachowania informacji prawnych o prawach autorskich. Z drugiej strony, występują restrykcyjne umowy licencyjne (copyleft), które nakładają obowiązki nie tylko w odniesieniu do licencjonowanego wolnego oprogramowania, ale także w odniesieniu do wszelkich pochodnych programów.

Licencje permisywne

• Licencja X11 (MIT) zakłada, że programy, które używają licencjonowanego kodu, mogą być w zasadzie wykorzystywane dowolnie, w tym w celach komercyjnych i niekomercyjnych, w postaci źródłowej lub binarnej, pod warunkiem że będą zawierały informację o prawach autorskich i kopię tekstu licencji.
• Licencja BSD jest podobna do licencji MIT. Obecnie najczęściej występuje licencja dwuklauzulowa lub trzyklauzulowa. Pierwsza z nich, jest funkcjonalnie identyczna z MIT, natomiast druga, trzyklauzulowa, zabrania wykorzystywania nazwisk twórców do wprowadzania na rynek lub promowania utworów pochodnych, bez uprzedniej pisemnej zgody tych osób.
• Licencja Apache 2.0 jest również podobna do licencji MIT, wymaga, aby rozpowszechniane programy korzystające z licencjonowanego kodu zawierały informację o prawach autorskich i kopię tekstu licencji, a także określały wszelkie istotne wprowadzone zmiany. Celem doprecyzowania, Apache 2.0 nie wymaga ujawniania kodu źródłowego, a jedynie informacji o zmianach.