Krzesło oddaj wrogowi

Ośmiogodzinne siedzenie przed ekranem komputera to powolna zbrodnia na organizmie. Cierpią na tym nie tylko kręgosłup i układ sercowo-naczyniowy, lecz także inne części ciała. Weźmy na przykład tak niepozorną, wydawałoby się, część ciała jak nadgarstki. Ich przewlekłe bóle to bardzo dokuczliwa i trudna do rehabilitowania dolegliwość. Choć większości z nas wydaje się, że „to na pewno nas nie spotka”, jesteśmy pierwszym pokoleniem, którego tak ogromny odsetek spędza życie zawodowe w pozycji siedzącej. Dlatego to dopiero my staniemy się studium przypadku do populacyjnej oceny kosztów zdrowotnych płynących z braku ruchu.

Siad przerywany staniem

Według danych Eurostatu z 2019 r. prawie 33% polskich pracowników siedzi w pracy¹. To około 5,5 miliona osób, które spędzają przy komputerze 8 godzin dziennie przez 5 dni w tygodniu. Niestety siedzenie to czynność bardzo nawykowa: po powrocie do domu większość z nas relaksuje się również na siedząco: przed telewizorem lub przy komputerze. Z badań International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity wynika, że średnio w ciągu tygodnia spędzamy 64 godziny, siedząc, 28 godzin – stojąc, a tylko 11 godzin – chodząc². Natura ewolucyjnie wyposażyła człowieka w cechy biologiczne, które sprawiły, że jego ciało jest najlepiej przystosowane do biegania, a najgorzej do siedzenia. Nie dziwi więc, że już w 2004 r. WHO uplasowało siedzący tryb życia na 4. miejscu wśród przyczyn zgonów na świecie.

W interesie pracodawcy

Rozwiązaniem tego problemu jest oczywiście regularna aktywność fizyczna. Szkodzimy zdrowiu, przebywając w pracy, więc niewątpliwie to pracodawcy powinni wprowadzić elementy aktywności fizycznej do kultury organizacyjnej. Choć empiryczne argumenty dotyczące chociażby obniżenia kosztów absencji chorobowej nie przemawiają jeszcze do wszystkich kierowników, to trend wprowadzania elementów corporate wellness do zakładów pracy rozwija się tak gwałtownie, że w ciągu kilku lat pracodawcy, którzy nie docenią wagi problemu, będą postrzegani jako regresywni.

I co dalej?

Koncept corporate wellness obejmuje ogromną liczbę sfer, na które wpływ może wywierać pracodawca. W tym tekście skupiamy się na niwelowaniu efektów przebywania w pozycji siedzącej. Cała sztuka sprowadza się do tego, aby zakorzenić w kulturze organizacyjnej nawyk przerywania długich okresów siedzenia krótkimi przerwami.

Siedzenie to czynność nawykowa, niewymagająca od jednostki właściwie żadnego nakładu poznawczego. Natomiast podejmowanie wysiłku fizycznego, przynajmniej na samym początku wprowadzania go do planu dnia, wymaga wiele energii i planowania. Każdy, kto od kilku lat opłaca kartę MultiSport, a skorzystał z niej tylko kilkakrotnie, wie, jak trudno jest przezwyciężyć rutynę. Faktem jest, że nawet relatywnie małe zmiany w przyzwyczajeniach wymagają od człowieka niewspółmiernie dużo wysiłku. Dlatego inicjatywy, które mają promować zdrowe nawyki, powinny być niewymagające, łatwe do wykonania i ogólnodostępne.