Produktywność magazynu - przykład e-commerce

Rozwój rynku e-commerce z roku na rok nabiera tempa. Biorąc pod uwagę ostatni raport firmy Cushman & Wakefield z 2019 roku: „Jak ugryźć e-commerce w magazynie”, szacuje się, że w Polsce ten rynek rośnie o 18% rocznie i jest najdynamiczniej rozwijającym się w Europie. W naszym kraju jest już ponad 30 tys. sklepów internetowych, a każdego dnia powstaje ich ponad 20. Aby być konkurencyjnym, trzeba mieć pod kontrolą wiele procesów, w tym proces logistyczny, który nabiera szczególnego znaczenia w kontekście terminowości dostaw i zadowolenia klienta.

W niniejszym artykule zwrócono uwagę na obszar logistyki związanej z procesami magazynowymi i możliwościami usprawnień, które skutkują wyższą produktywnością magazynu e-commerce. Na rynku e-commerce można obecnie wyróżnić 3 ścieżki, którymi może podążyć e-sklep. Kiedy firma w związku z dynamicznym rozwojem staje przed dylematem: czy rozbudowywać własny magazyn, czy skorzystać z ofert firm wynajmujących powierzchnie magazynowe, a może całą operację logistyczną przenieść do operatora?

Którą ścieżką podążać?

W przypadku małych sklepów internetowych, właściciele często decydują się na rozbudowę swoich dotychczasowych magazynów lub relokację do innych własnych przestrzeni magazynowych. Jednak jest to rozwiązanie, które wiąże się z ryzykiem związanym z niedopasowaniem wielkości nowego magazynu z rosnącą skalą rozwoju przedsiębiorstwa lub z drugiej strony – z przeszacowaniem potencjalnie wymaganej powierzchni, a w związku z tym kosztami utrzymania niewykorzystanej powierzchni.

Drugim kierunkiem, w którym firma e-commerce może podążać jest wykorzystanie szerokich możliwości rynkowych oferowanych przez deweloperów, odnośnie najmu lub budowy dedykowanych obiektów logistycznych. Magazyny deweloperów często są budowane i oferowane klientom w formie modułów, które w ramach rozwoju firmy można powiększać czy dostosowywać do aktualnych wymagań. Co więcej, deweloper często oferuje powierzchnie magazynowe, natomiast do firmy należy realizowanie procesów, przy wykorzystaniu własnych pracowników i know-how. Intralogistyka to kolejny element układanki, który rozwijająca się firma e-commerce może zakupić lub wynająć czy wydzierżawić. Wspomniane na początku artykułu wyniki raportu dowodzą, iż większość deweloperów, bo aż 82%, zauważa, że w ostatnich trzech latach najemcy z branży e-commerce zwiększyli zajmowaną powierzchnię magazynową.

Wydaje się, że często optymalnym rozwiązaniem nie tylko dla średnich czy dużych firm e-commerce jest trzecia opcja, a mianowicie wybór operatora logistycznego. To również obszar, który znacząco wzrasta w ostatnich latach. Firmy coraz chętniej decydują się na kompleksowe przejęcie ich operacji logistycznej wraz z wszelkimi procesami, które temu towarzyszą: informatycznymi, logistycznymi, finansowymi czy obsługą klientów. Outsourcing procesów logistycznych powoduje, że firmy e-commerce mogą skupić się na najważniejszej funkcji swojego działania, czyli na sprzedaży produktów. W takim modelu operatorzy logistyczni, oprócz udostępniania swoich powierzchni, zasobów (zarówno osobowych, jak i infrastruktury magazynowej), świadczą szereg usług, które źródłowo były wykonywane przez e-sklep, takie jak: etykietowanie, co-packing, produkcja zestawów według określonych wymagań czy odtwarzanie wartości handlowej produktów.

Efektywność a produktywność pracy magazynu

Bez względu na to, w którą stronę sklep będzie podążał, zawsze w magazynie obsługującym ten kanał funkcjonować będą określone procesy, których efektywność determinuje produktywność pracy magazynu e-commerce. Główne procesy w przypadku tego rodzaju magazynu to: przyjęcie, składowanie, kompletacja, pakowanie i obsługa zwrotów.

Proces przyjęcia w logistyce e-commerce różni się od analogicznego procesu znanego z tradycyjnej logistyki, w której najczęściej mamy do czynienia z pełnopaletowymi jednostkami, homo- lub heterogenicznymi. Natomiast w przypadku e-commerce przyjęcie wiąże się często z wieloma dodatkowymi czynnościami, takimi jak: rozpakowaniem opakowania zbiorczego, etykietowaniem opakowań jednostkowych, wymiarowaniem czy sortowaniem towaru dla potrzeb składowania.

Proces składowania jest uzależniony od charakterystyki produktów. W większości przypadków w e-commerce będzie to szeroki asortyment z płytkim zakresem produktów (często pojedyncze sztuki). W związku z tym należy w obszarze składowania przewidzieć różne techniki umożliwiające zarówno składowanie palet, jak i pojedynczych sztuk produktów.

W procesie kompletacji dla magazynu e-commerce istotne jest efektywne zarządzanie ścieżką kompletacyjną, ponieważ czynnikiem wyróżniającym jest tutaj bardzo duże rozdrobnienie zamówień. Poza tym innym ważnym elementem jest termin realizacji zamówień, czyli sytuacja, w której należy wziąć pod uwagę kolejność poboru produktów w ramach tworzenia listy zleceń kompletacyjnych.

Proces pakowania, który poprzedza proces przygotowania wysyłki, również znacząco różni się od tego spotykanego w tradycyjnej logistyce. Rozdrobnienie zamówień, bardzo duży wolumen odbiorców i szereg dodatkowych czynności wykonywanych w tym procesie (np. drukowanie i wkładanie do opakowania paragonów, dodatkowych materiałów reklamowych, prezentów, wypełniaczy czy dobór opakowania dla konkretnego produktu) powoduje, że jest on procesem podatnym na błędy ludzkie.

Obsługa zwrotów w e-commerce generuje w niektórych przypadkach znaczący obrót magazynowy, co z kolei wpływa na produktywność operacji realizowanych w magazynie. Szczególnie w branży „odzież i obuwie” wolumen zwrotów przekracza w niektórych sklepach ponad 50%. Proces zwrotu pozornie przypomina proces przyjęcia, jednak zarówno obsługa fizyczna zwrotu, jak i informacyjna (dokumentowa) znacząco się od niego różnią. Zwroty wynikają z wcześniejszego wydania towaru, a zatem są one powiązane bezpośrednio z fakturą sprzedaży. Natomiast w kontekście czynności, które należy wykonać w ramach realizacji przyjęcia zwrotu do magazynu, zawsze powiązane są one kontrolą opakowania, zawartości, produktu, kontrolą jakości, odstawieniem do strefy zwrotów i dalszych decyzji postępowania ze zwrotem. Niewątpliwie wpływ na produktywność magazynu e-commerce w mniejszym lub większym stopniu związana jest z realizacją procesu obsługi zwrotów.

Biorąc pod uwagę powyższe procesy i ich charakterystykę typową dla obszaru e-commerce, należy zastanowić się, co może wpływać na zwiększenie produktywności magazynu? Niewątpliwie pierwszym krokiem do osiągnięcia tego celu jest optymalizacja procesów poprzez efektywniejsze wykorzystanie powierzchni i zasobów ludzkich. Coraz częściej wykorzystuje się antresole, pozwalające na optymalne wykorzystanie powierzchni aż po sam dach hali, przy założeniu, że nadal operacje zbierania z półek i pakowania towaru będą wykonywać ludzie. Aby wyeliminować część czynności wykonywanych przez ludzi stosowane są obecnie przenośniki taśmowe i sortery, pozwalające na automatyzację przynajmniej części procesu. Ze względu na bardzo szybko rosnące wolumeny zamówień i coraz większy udział kanału internetowego w handlu detalicznym, automatyzacja jest obecnie postrzegana jako recepta na niedobory zasobów ludzkich, wahania wolumenów sprzedaży czy presję czasu. Niewątpliwie do rozwiązań, które znacząco usprawniają procesy, szczególnie kompletacji, należą:

• pick-by-voice,
• pick-by-light,
• pick-by-vision lub warianty łączone,

które pozwalają na szybsze pobranie towaru z regału i potwierdzenie czynności komendą głosową.