"Odlotowe pomysły. Jak przekształcać pozornie szalone koncepcje w nowatorskie strategie, produkty czy usługi" Safi Bahcall

Jak to możliwe, że napisana przez fizyka książka na temat przemian fazowych stała się bestsellerem polecanym przez „Wall Street Journal” i zachwalanym jako biznesowa lektura obowiązkowa przez takie sławy jak Malcolm Gladwell, Tim Ferriss czy Daniel Pink? Sekret tkwi w tym, że „Odlotowe pomysły” pokazują zaskakujący sposób myślenia o tajnikach zachowań grupowych, który stawia pod znakiem zapytania wszystko to, co do tej pory wiedzieliśmy na ten temat. Safi Bahcall dokonuje niezwykłego mariażu psychologii z fizyką i pokazuje, dlaczego wspaniałe zespoły utrącają świetne pomysły, dlaczego mądrość tłumów staje się ich tyranią wtedy, kiedy stawka jest wysoka, i dlaczego odpowiedzi na te pytania można znaleźć w szklance wody. Autor proponuje zupełnie nowy sposób myślenia i udowadnia, że innowacje pojawiają się wtedy, kiedy ludzie stawiają na odlotowe pomysły (loonshots), czyli powszechnie lekceważone koncepcje, których autorzy są traktowani jak dziwacy.

Szalone idee, które wygrywają wojny, leczą choroby i zmieniają biznes

Safi Bahcall wskazuje dwa główne typy odlotowych pomysłów (loonshots). Pierwszy to typ P (jak produkt) – jest to najczęściej technologia, która co prawda już sama w sobie jest innowacyjna, ale nikt się nie spodziewa, że zyska szerszą popularność i wygeneruje popyt. Drugi to typ S (jak strategia) – czyli model biznesowy, w którego sukces nikt nie wierzy. Jednym z przykładów klasycznego „loonshota” produktowego jest pirania dr. Richarda Millera (eksperymentalny lek na raka krwi), który – jak pisze Bahcall – „musiał przeciskać się przez ciemne tunele sceptycyzmu i niepewności”. Nikt – ani akcjonariusze, ani koledzy z zarządu Pharmacyclics, ani analitycy – nie wierzył w sukces tego leku. W rezultacie dr Miller założył swoją własną firmę, Corvus, aby wdrożyć pomysł w życie. Pomysły drugiego rodzaju – czyli pomysły typu S, strategiczne – są bardzo trudne do identyfikacji, bo kryją się w kompleksowych zachowaniach kupujących i sprzedających, czyli w rynkowym szumie. Na przykład wyszukiwarka Google była najlepsza na rynku, ale największą popularność zyskała dzięki temu, że firma dokonała niewielkich zmian w swojej strategii.

Książka Bahcalla zawiera liczne praktyczne case studies, poza tym dowiemy się z niej, jak kurczaki uratowały miliony istnień ludzkich, skąd czerpali pomysły Isaac Newton i Steve Jobs, co mają ze sobą wspólnego James Bond i lek o nazwie Lipitor i co tak naprawdę unicestwiło linie lotnicze Pan Am, firmę Polaroid i chińską dynastię Qing. Znajdziemy w niej także polski wątek o Mikołaju Koperniku i jego „wariackiej” tezie o krążeniu Ziemi wokół Słońca.

Jak dzięki nowemu rodzajowi nauki możemy stać się inicjatorami, a nie ofiarami innowacyjnych niespodzianek?

Bahcall pokazuje, że często organizacje ponoszą porażki, ponieważ pracujący w nich ludzie są nadmiernie ostrożni i mają silną awersję do ryzyka. Co więcej, ten sam człowiek może w jednym otoczeniu być utrącającym śmiałe projekty konserwatystą, a w innym – chorążym postępu i przedsiębiorczości. Kluczem są zmiany w strukturze, a nie w kulturze, to one mogą zupełnie przekształcić zachowanie grupy. Tak jak niewielki wzrost temperatury może zmienić twardy lód w płynącą wodę – pisze autor – tak równie niewielka zmiana w strukturze organizacji może przekształcić skostniałe przedsiębiorstwo w potężną machinę innowacji. Zastosowanie nauki o przemianach fazowych do zachowań zespołów, firm lub dowolnej grupy realizującej jakąś misję pozwala określić praktyczne zasady szybszego i lepszego rozwijania nowatorskich pomysłów. Korzystając z tej wiedzy, Bahcall pokazuje konkretne narzędzia pozwalające podsycać powstawanie innowacji bez poświęcania podstawowych zdolności albo przewagi operacyjnej firmy.

Tak więc, jeśli interesują cię nowe koncepcje, zwłaszcza te nieszablonowe, lubisz kwestionować normy oraz chcesz otworzyć siebie na to, co z pozoru wydaje się niemożliwe, ta książka powinna znaleźć się na liście twoich najbliższych lektur.