Klienci z różnych stron świata: Wietnam

Z czym nam kojarzy się Wietnam? Wielu (głównie) warszawiakom ze straganami na Stadionie Dziesięciolecia lub z licznymi budkami z jedzeniem wietnamskim, niektórym być może z wojną w Wietnamie, a jeszcze innym, głównie szczęściarzom, z pięknymi plażami, egzotyczną przyrodą, tropikalnymi wakacjami w odległej Azji. Wietnamska społeczność jest dość liczna w naszej stolicy. Rozpoczęło się to od napływu studentów do polskich uczelni w latach pięćdziesiątych, kiedy to kraje europejskie wprowadziły program pomocy w czasie trwania wojny. Wielu z ówczesnych studentów pozostało w naszym kraju, liczne grupy zaczęły napływać także w latach późniejszych. Wielu przybyszów z Wietnamu znajduje pracę w barach szybkiej obsługi lub na straganach, ale wśród nich są także przedsiębiorcy i wysoko wykwalifikowani pracownicy. Ciekawostką jest to, że od 2016 roku Wietnam jest największym partnerem Polski wśród krajów ASEAN (Stowarzyszenia Azji Południowo-Wschodniej). Eksport do Wietnamu rośnie z roku na rok. Także import wyraźnie wzrasta, jeszcze szybciej niż eksport. Wietnam coraz bardziej otwiera się na świat, między innymi w 2022 roku podpisał umowę o wolnym handlu z Unią Europejską i wprowadza wiele ułatwień w prowadzeniu biznesu na wietnamskim rynku. Mimo dużej odległości geograficznej, która dla niektórych przedsiębiorstw może być ograniczająca, wszystkie te zmiany brzmią bardzo pozytywnie i obiecująco.

Przyjrzyjmy się mapie kulturowej Erin Meyer, modelowi kulturowemu, którym posłużymy się, analizując kulturę Wietnamu. Przedstawia ona porównanie kultur Polski i Wietnamu. Patrząc na nią, wydawać by się mogło, że jesteśmy kulturowo dwoma przeciwległymi biegunami. I może okazać się, że takie wrażenie wcale nie jest mylne. Nie tylko geograficznie jesteśmy od siebie tak bardzo oddaleni. Nawet jedyny wymiar, na którym nie odbiegamy od siebie zbyt daleko, prawdopodobnie będzie manifestowany zupełnie inaczej. Przyjrzyjmy się zatem bliżej kulturze Wietnamu oraz kilku technikom, które mogą okazać się pomocne w pracy z Wietnamczykami. Z pewnością ułatwi nam to skuteczną współpracę z nimi i pomoże w odniesieniu założonych celów.

Wietnamczycy komunikują się wysokokontekstowo, co oznacza, że nie czują się komfortowo w mówieniu czegoś wprost. Między przedstawicielami tej samej kultury nie stanowi to większej przeszkody. Taki styl komunikacji jest typowy dla kultur homogenicznych, gdzie członkowie społeczności są do siebie podobni pod wieloma względami, i wszelkie niedopowiedzenia są interpretowane we właściwy sposób. Jednak jeśli kultura charakteryzująca się komunikacją bezpośrednią, gdzie rzeczy nazywa się po imieniu i nie ma miejsca na jakiekolwiek niedopowiedzenia, zetknie się z kulturą komunikacji nie-wprost, może dojść do nieporozumień lub nawet niepotrzebnych konfliktów i co za tym idzie, zdecydowanie dużej frustracji. Kultura wietnamska charakteryzuje się komunikacją nie-wprost zwłaszcza w przypadku negatywnej informacji zwrotnej lub jakiegokolwiek innego niekomfortowego komunikatu. Będzie on przekazany albo w sposób bardzo delikatny albo, co jest najbardziej prawdopodobne, przemilczany. Wietnamczycy nie lubią kwestionować tego, co mówi ich rozmówca. Ważną częścią kultury jest „zachowanie twarzy”. Wietnamczycy nie wprowadzą nikogo w zakłopotanie publicznie, nie powiedzą czegoś, co może postawić ich rozmówcę w złym świetle. Ważniejsze jest dla nich zachowanie dobrych relacji z rozmówcą, ład i harmonia, niż dopięcie swego i przeforsowanie swojego zdania. Ważne zatem jest, żeby pamiętać o delikatnym, taktownym i dyplomatycznym sposobie komunikowania się z przedstawicielami kultury wietnamskiej. Warto też zbudować ciepłą i przyjazną atmosferę, bliższą więź i na dalszym etapie relacji zachęcać do zadania pytań i klaryfikowania wszelkich wątpliwości. Pamiętajmy, że ważna jest tu zarówno komunikacja werbalna, to co mówimy, ale jeszcze bardziej niewerbalna, czyli sposób, w jaki to mówimy. Ton głosu, tempo wypowiedzi, przerwy miedzy zdaniami, cierpliwość w przypadku dłuższej ciszy, opanowane gesty, unikanie onieśmielającej mimiki to tylko kilka pomysłów na to, żeby nie zrazić do siebie rozmówcy z Wietnamu. Nasz sposób komunikacji, nawet wbrew naszym intencjom, może okazać się niekomfortowy, a czasem nawet agresywny. Bądźmy uważni.

Wspomnieliśmy już także o różnicy na wymiarze zadaniowości versus relacyjności. Wietnam jest typowym przykładem kultury kolektywistycznej, gdzie ceni się dobro grupy ponad dobro jednostki. Budowanie dobrej relacji i więzi między partnerami biznesowymi jest ważne. Może to zająć więcej czasu, niż jesteśmy przyzwyczajeni. Warto uzbroić się w cierpliwość. Także decyzje podejmowane są konsensualnie, a nie tak jak w przypadku polskiej kultury odgórnie. Do tego procesu angażowani są wszyscy członkowie. I tu znowu dodatkowy czas będzie potrzebny na wysłuchanie wszystkich opinii, rozważenie licznych za i przeciw. Nie wywierajmy presji. Cierpliwość znów będzie naszym największym sojusznikiem.