Siła rytuałów

Zaobserwowaliśmy, że gdy w procesie tworzenia wykorzystywaliśmy schemat rytuału – nawet jeśli nie nazywaliśmy tego po imieniu – rosły szanse na to, że ludzie będą chcieli korzystać z nowej rzeczy. Rytuał wytycza prostą ścieżkę, którą mamy kroczyć, a ponadto nadaje rzeczom znaczenie i wskazuje na nasze z nimi powiązanie – to przyciąga ludzi.

Rytuały mają moc jednoczenia ludzi, którzy dzięki nim widzą głębszy sens świata wokół siebie. Nasze eksperymenty z wykorzystaniem rytuałów w rozwoju osobistym i we wdrażaniu zmian organizacyjnych nauczyły nas, że przy stosunkowo małym nakładzie czasowym i finansowym rytuały mogą wnieść do miejsca pracy ożywienie, lekkość i poczucie wspólnoty.

Rytuały ustanawiają porządek i nadają znaczenie

U podstaw badań nad rytuałami leżą prace socjologa Émile’a Durkheima. W czasie badań nad religią odkrył on, że rytuały stanowią centralną oś, wokół której budowane są systemy wiary. Dzięki rytuałom wiara staje się dla ludzi czymś namacalnym i konkretnym. Przyciąga ich oferowane przez rytuały funkcja i zachowania, którym nadano pewną formę. Owa forma daje człowiekowi poczucie kontroli i sensu.

Rytuały zapewniają ludziom bezpieczną przestrzeń do eksperymentów

Antropolog Clifford Geertz odkrył, że w czasie odprawiania rytuałów ludzie mogą przejść ze świata realnego do tego bardziej wyidealizowanego. Dzięki rytuałom mogą oderwać się od swoich codziennych ról i obowiązków i wyobrazić sobie inne zachowania i style życia. Zapewniają one bezpieczną i uporządkowaną przestrzeń, w której mogą budować lepsze życie.

Dzięki empirycznym badaniom nad rytuałami psychologowie odkryli, że ich siła wynika z połączenia sfery fizycznej, umysłowej i emocjonalnej przy jednoczesnym działaniu jako swoisty „regulator”. Z naukowego przeglądu badań nad rytuałami wynika, że poddanie się rytuałowi pomaga ludziom osiągnąć zadowolenie i daje poczucie kontroli.

Czynności wykonywane w ramach rytuału regulują emocje i pozwalają ludziom zachować spokój. Mają również dobroczynny wpływ na osiągane wyniki – dzięki nim ludzie są bardziej opanowani i skupieni. Ponadto rytuały zaspokajają ludzką potrzebę przynależności – dają poczucie społecznej wspólnoty.

Siła rytuałów: jak i dlaczego działają?

Jak się dowiedzieć, czy rytuał faktycznie działa, a jeśli tak, to w jaki sposób? Naukowcy zajmujący się między innymi naukami społecznymi, biznesem, nauką behawioralną i psychologią rozpoczęli empiryczne badania nad siłą rytuałów. Badania przebiegają wielokierunkowo.

Niektórzy badacze oceniają ludzkie doświadczenia oraz wyniki rytuałów za pomocą obiektywnych mierników. Inni skupiają się na subiektywnych odczuciach i wynikach, analizując to, jak ludzie sami oceniają efektywność rytuałów i jakie psychologiczne zmiany one przyniosły. Coraz częściej stosuje się próby kontrolowane, by zmierzyć siłę oddziaływania rytuałów na różne aspekty ludzkich doświadczeń i działań. Badana grupa musi wykonać pewien rytuał, natomiast grupa kontrolna nie otrzymuje takiego polecenia. Następnie mierzone jest, czy i jak rytuał wpłynął na wyniki osiągane przez grupę. Pod uwagę brane są również mierniki psychologiczne i fizjologiczne.